Dynamiczny rozwój cywilizacji, choć niesie ze sobą liczne korzyści, ma też swoje negatywne skutki. Jednym z nich jest wzrost problemów psychicznych, w tym stanów lękowych lub depresji. Coraz częstszym zjawiskiem są też ataki paniki, które dotykają już ponad 9% społeczeństwa. Stanowią one bez wątpienia bardzo nieprzyjemne doświadczenie i utrudniają normalne funkcjonowanie. Na szczęście, z tym problemem można sobie poradzić, aby polepszyć samopoczucie i poprawić komfort życia.
Czym są ataki paniki?
Ataki paniki należą do najpowszechniejszych zaburzeń psychicznych. Jak pokazują statystyki, dotykają one dwukrotnie częściej kobiety niż mężczyzn. Pierwsze ataki paniki dotyczą najczęściej osób młodych, między 10 a 28 rokiem życia. Do tej pory środowisko naukowe nie rozstrzygnęło, czy ataki paniki należy uznać za osobne schorzenie czy raczej stanowi zespół objawów towarzyszącym zaburzeniom lękowym.
Mianem „ataku paniki” określa się nagle wystąpienie bardzo silnego, wręcz obezwładniającego i nieuzasadnionego lęku, który może trwać od kilkunastu minut do nawet dwóch godzin i uniemożliwiać normalne funkcjonowanie. Istnieje wiele czynników, które mogą powodować ataki paniki – często nie ma jednej przyczyny, ale kilka przyczyn, które nawarstwiają się przez dłuższy czas. Wówczas atak paniki może zostać wywołany przez, z pozoru, błahy czynnik, taki jak chociażby przytłaczająca myśl. Do ataków panik prowadzą bezpośrednio także takie czynniki jak katastroficzne myślenie, nadmierne i negatywne analizowanie, myślenie o śmierci.
Należy jednak pamiętać, że nikt nie jest w 100% odporny na zaburzenia psychiczne, niezależnie od płci, wieku, statusu materialnego, wrażliwości czy „odporności na stres”. Problemy na tle emocjonalnym i nerwowym stają się pewnego rodzaju „chorobą cywilizacyjną”. Należy mieć świadomość, jakie stany powinny nas skłonić do reakcji i głębszego zatroszczenia się o zdrowie psychiczne. Zwłaszcza, że im wcześniej podejmiemy kroki, tym szybciej i skuteczniej możemy wrócić do normalnego funkcjonowanie.
Objawy ataku paniki
Atak paniki pojawia się nagle i bardzo szybko następuje jego apogeum. Wyróżniamy zarówno psychiczne, jak i somatyczne (fizyczne) objawy ataku paniki.
Podczas ataku choremu towarzyszy wówczas ogromny lęk, przerażenie, poczucie beznadziejności, może on wręcz czuć się sparaliżowany, obawiać się o swoje życie. Nie myśli racjonalnie, może odczuwać silną potrzebę ucieczki, ukrycia się, może krzyczeć, uderzać, a także płakać. Chory często traci kontakt z rzeczywistością na poziomie umysłowym – pojawia się uczucie osamotnienia oraz odrealnienia, które tym bardziej potęguje poczucie braku kontroli nad sytuacją.
Na poziomie somatycznym podczas ataków paniki dochodzi do silnego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi oraz przyspieszenia tętna, może dojść do kołotania serca, nadmiernej potliwości. Chory ma przyspieszony oddech (może dochodzić do hiperwentylacji), osoba może odczuwać ucisk w klatce piersiowej. Pojawiają się problemy z oddechem, znaczny ból głowy, szumy w uszach lub „mroczki przed oczami”. W ciele może dojść do wzmożonego napięcia mięśniowego, którego skutki chory może odczuwać jeszcze przez wiele godzin po ustąpieniu ataku.
Ataki paniki – leczenie
Ataki paniki wymagają leczenia i najlepiej podjąć je po wystąpieniu pierwszych objawów. Najczęściej stosowaną metodą leczenia jest psychoterapia, wspierana niekiedy środkami farmakologicznymi (nierzadko stosowanymi doraźnie w celu łagodzenia bieżących objawów). Należy pamiętać, ze sama farmakoterapia nie doprowadzi do trwałego wyleczenia ataków paniki – konieczne jest usunięcie jej przyczyny, a do tego prowadzi właśnie psychoterapia. Niezwykle istotnym czynnikiem jest także obecność, zrozumienie i wsparcie bliskich. Osoby cierpiącej na ataki paniki nie powinno się zostawiać samej sobie. Wsparcie bliskich jest niezwykle ważne zarówno w trakcie ataku, jak i po nim, nawet jeśli osoba chora, pod wpływem silnych emocji i lęku, mówi co innego.
Psychoterapia pozwala też na dopasowania leczenia do indywidualnego przypadku. Każda osoba może inaczej odczuwać ataki paniki i mieć różne objawy. Czynniki prowadzące do zaburzeń mogą być także różne – dlatego konieczne jest ich zdiagnozowanie i „przepracowanie”.
Podczas terapii wspomaga się relację chorego z samym sobą i redukcji napięcia. Terapia pozwala choremu zrozumieć mechanizm pojawiania się lęku. Pomocne bywają elementy terapii poznawczo-behawioralnej, podczas której „oswaja” się chorego z sytuacjami dla niego stresowymi, co przygotowuje go do kolejnej konfrontacji z sytuacją, która mogłaby wyzwolić atak paniki.
Leczenie ataków paniki prowadzi do wzrostu odporności psychicznej oraz obniżenie poziomu odczuwalnego lęku, zmniejszenia częstotliwości występowania napadów, zwiększenie zdolności chorego do radzenia sobie w trudnych dla niego sytuacjach. Z czasem chory odczuwa poprawę samopoczucia, a także odczuwa wzrost kontroli nad własnym życiem.
Anna Kuleszewicz-Toborek
Fot. mwewering, pixabay
Jak pozbyć się blizny? Skuteczne sposoby na zmniejszenie jej widoczności
